සුභ අලුත් අවුරුද්දක් වේවා....!!!

Ellathota Falls,Bandarawela (ඇල්ලතොට දිය ඇල්ල)

ඇල්ලතොට දිය ඇල්ල පිහිටා ඇත්තේ බන්ඩාරවෙල නගරයේ සිට කිලොමීටරයක් පමණ දියතලාව දෙයට වන්නටයි. මෙම දියඇල්ල ආසන්නයට යා හැකි නමුත් වර්ෂාව අධික කාලයේදී දිඇල්ල ආසන්නයට යාම අවධානම් සහිතයි. අඩි 60 -70 ක් පමණ උසය. බණ්ඩාරවෙල නගරයේ සිට කොළඔ පාරේ අඹතැන්න වත්ත පිවිසුමට පැමිණ එහි සිට අඹතැන්න තේ කර්මාන්ත ශාලාව ආසන්නයේ ඇති වමට ඇති මාර්ගයේ ගමන් කිරිමෙන් ද බණ්ඩරවෙල දියතලාව මාර්ගයේ මීටර් 200ක් පමණ ගමන් කර කිරිඳි ඇල්ල අඹතැන්න වත්ත මාර්ගයෙන් පහසුවෙන් දිය ඇල්ල වෙත ලඟා විය හැක. මෙම දියඇල්ල මහවැලි ගගේ අතු ගංගාවකින් නිර්මාණයවී ඇති අතර මෙම කුඩා ගංගාව නායබැද්ද කදු පංතියෙන් ආරම්භවේ.

දිය ඇල්ල මුදුන 

                                                                   

ස්තූතිය Indaka Karunadasa

Peessa Ella(පීස්ස ඇල්ල)

බදුල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ ලුණුගල ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාශයට අයත්  පීස්සගම ගම්මානයේ පිහිටා ඇති පීස්ස ඇල්ල උසින් මීටර් 45ක් පමණ වේ.බදුල්ල සිට පැමිණෙන සංචාරකයන්ට බදුල්ල බිබිල A5 මාර්ගයේ පැයක පමණ ගමනකින් පසුවද ඇල්ල සිට පැමිනෙණ සංචාරකයින්ට නමුණුකුල -පස්සර- බිබිල මාර්ගය හරහා පැය 1 1/2 ක ගමනකින් පසුවද බිබිල ලුණුගල හරහා විනාඩි 45කින් පමණද පීස්සගමට ලඟා විය හැක. දිය ඇල්ලට ලඟා වීමට ඇති පහසුම මාර්ගය වන්නේ පස්සර බිබිල මාර්ගයේ ලුණුගලට ආසන්නව ඇති 22 කණුව අසලින් හැරී .හොප්ටන් වතු යාය අතරින් වැටී ඇති පීස්සගම මාර්ගයේ ගමන් කිරීමයි.පීස්සගමට යන මංසන්ධියේ ඌව පළාත් සංචාරක අමාත්‍යංශය විසින් නාම පුවරුවක් සවි කර ඇති අතර එය සංචරකයන්ට පහසුවකි.

දිය ඇල්ලක වටිනාකම  රදා පවතින්නෙ එහි කඩා හැලෙන ජල ප්‍රවාහය මත පමනක් නොව දිය ඇල්ල අවට සොබා සෞන්දර්යය ඒ අවට ගස් වැල් සතා සිව්පාවා පවා දිය ඇල්ලට වටිනාකමක් එක් කරයි.දිය ඇල්ලට යන මාර්ගය දෙපස සුන්දරත්වය සංචරකයන්ට නැවුම් අත්දැකීමක් එක් කරන අතර කිරි ගම්මානයක් ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කර ඇති මුත් පීස්ස ගම්මානයේ තේ හා රබර් වගාවන් බහුලව දැකිය හැක..තේ හා රබර් වතු මැදින් වැටී ඇති සුන්දර මාර්ගයෙ පසෙකින් දර්ශනීය ලුණුගල කදු පන්තිය දැකිය හැක. එම මාර්ගයේ කි.මී 5.5ක් පමණ ගමන් කල පසු දිය ඇල්ල අසලට ගමන් කල යුත්තේ පහලට බැසීමෙනි .එම මාර්ගයද පඩිපෙල් යොදා සකස් කර ඇත..අප්‍රේල් අගෝස්තු කාලයේදී මෙම මාර්ගය දෙපස ගස් මත අති විශාල ප්‍රමාන වලින් සමනලුන් දැකිය හැකි අතර එය සංචාරකයන්ට නැවුම් අත්දැකීමක් වනු ඇත.තවද මෙම දිය ඇල්ල පිහිටා ඇති පීස්ස රක්ශිතය වියලි කළාපයෙ පිහිටියද තෙත් කලාපීය වනාන්තරයක ලක්ෂණ සහිත සුවිශේෂී වනාන්තරයකි.

.පඩිපෙල දිගේ මද දුරක් ගමන් කල පසු පීස්ස ඇල මාර්ගය හමු වන අතර ඇල මාර්ගය දිගේ දකුණුපසට මද දුරක් ගමන් කල පසු පීස්සගම කුඩා ජල විදුලි බලාගාරය හමු වේ..එම විදුලි බලාගාරය අසලින් පහලට බැසීමට ද පඩි පෙලක් ඇත..එම මර්ගය අවසන් වන්නේ පීස්ස ඇල්ල නැරබුම් අට්ටලය අසලිනි..වැසි සමයේදී මෙම නැරඹුම් අට්ටලයද ජල වාෂ්පයෙන් නෑවී යයි.

මඩොල්සිම ප්‍රදේශයෙන් ආරම්භ වන කුරුක්කන් ඔය ලුණුගල කඳු වැටියේ ඇති මීටර් 45ක් පමණ උස බෑවුමකින් පහලට  ඇද වැටීමෙන් මෙම සුන්දර ඇල්ල නිර්මාණය කරයි.වැසි සමයේදී මෙය දුන්හිද ඇල්ල මෙන් අධික ජල ධාරිතවයකින් යුක්ත වන අතර වියලි කාල වලදී ස්රුජුව පහලට ඇදහැලෙයි.

පීස්ස ඇල්ල මුල් කාලයේදී මොරහෙල ඇල්ල නමින් හදුන්වා ඇත.පසු කාලීනව රජය විසින් මෙය ආශ්‍රිත්ව සිදු කරනු ලැබූ  “පීස්ස”නම් .වාරි ව්යාපෘතියිය නිසා මෙය  පීස්ස ඇල්ල ලෙස හදුන්වා ඇත.මෙම දිය ඇල්ලේ ජල ප්‍රවාහයට පිටුපසින් ගල් කුලෙහි ගල් ලෙනක් දක්නට ඇත. ඓතිහාසිකව වැදගත් ස්‌ථානයක්‌ ලෙස සැළකෙන මෙම ස්ථානය  පෙර පණ්‌ඩුකාභය රජ දවසට නෑකම් කියනු ලබයි. ලෙන පිළිබඳ ලේඛනයක්‌ මුලින්ම හමුවන්නේ දිය ඇල්ල පසෙකින් පෙනෙන ගබ්බරු කන්දේ ගලෙක කෙටූ අක්‍ෂර මාලාවකිනි. වසර 70 ක්‌ රජ කළ පණ්‌ඩුකාභය රජතුමන්ට හමු වූ මොරඇල්ලේ ගල සම්බන්ධ විස්‌තර අනුව ඊට පිවිසීමේ භාග්‍ය ලද පළමුවැන්නා ද එම රජතුමන්ය. එතුමා ලෙන දැකබලා අනතුරුව එතුළ විශේෂ ශෛලමය කාමර සාදවා විවිධ වස්‌තු තැන්පත් කළේය.මෙය Rෂි ලෙනක්‌ ලෙස සැලකෙන අතර ගල් ගුහාව හා අභ්‍යන්තරව ඇතුළු විය හැකිව තිබෙන උද්‍යානය මහාර්ෂි "වාමන සූත්‍ර" ගේ වාස භූමිය හැටියට සලකනු ලබන බව ඌව විහාර වංශය සඳහන් කරයි.

ගල් ගුහාව වෙත පිවිසීම තරමක් දුශ්කර කටයුත්තක් වන  අතර ලිස්සනසුලු ගල් මත ගමන් කිරිමේදී ප්‍රවේශම් යුතුය.

මෑතක් වන තුරු සංචාරකයන්ගේ අඩු අවධානයට පත්ව තිබූ පීස්ස ඇල්ල මාර්ගය ඌව පලාත් සංචාරක ව්යාපෘති මගින් වැඩි දියුණු කිරීමෙන් පසු සංචාරකයින්ගේ පැමිණීම වැඩි වී ඇත.නමුත් ඇතැම් සංචාරකයින් විසින් දමා යන අපද්ර්ව්ය නිසා මෙහි ඇති ස්ව්භාව සෞන්දර්ය ට දැඩි ලෙස බලපෑම් ඇති කරයි.

 වැසි සමයේදී පීස්ස ඇල්ල

                                                       

නිල් බිනර 

Exacum trinervium

Dragonfly (බත් කූරා )

                                                                           

                                         
                                                       

Common Crow / Single Branded Crow (Euploea core)

පීස්සගම බසය

නැරඹුම් අට්ටාලය 

ලුණුගල කඳු 

පීස්ස ඇල්ල ජලය අඩු කාලයේ 

පීස්සගම කුඩා ජල විදුලි බලාගාරය 

Dark Blue Tiger (Tirumala septentrionis)

                                                       

බදුල්ල කතරගම දේවාලය

ජාතික වශයෙන් මෙන්ම් ආගමික වශයෙන්ද  ඓතිහසික වැදගත්කමක් ඌවට ඇත..බුදු පහස ලද මහියංගණ ,,මුතියංගණ සහ කතරගම කිරි වෙහෙර යන ස්ථාන තුනක්ම ඌවට අයත් වීමෙන් දේශීය සංස්කෘතියෙ ආදීම නිජබිම ඌවෙන් බිහිවූවයි කිව යුතුය. බුදුරජාණන් වහන්සෙගෙ පාර සමුද්‍රීය ආගමනයත් සමගම මිහිඳු හිමියන්ගේ ආගමනයත් හේතුකොටගෙන බෞද්ධ සංස්කෘතිය මෙරට දේශීය සංස්කෘතිය බවට පත්විය..දේව සංකල්පයටද මෙවැනිම ඉතිහාසයක් ඇත.ඉතිහාසය අනුව බුදුන් වහන්සේ පළමුකොට  පා තැබුවේ සුමන සමන් දෙවියන්ගේ අඩවිය වූ මහියංගණ වනෝද්‍යානයටයි. මේ අනුව අනාදිමත් කාළයක සිටම ලාංකික ජන ජීවිතය දෙවියන් පිළිබඳව එක්තරා පදනමක විශ්වාසයක් ඇතිව සිටි අතර  කතරගම දේවාලය බිහිවීමටද මෙබදුම පුරවෘතයක් ඇත.

පළමුවන විමලධර්මසූරිය රජු පෘතුගීසීන් සමඟ යුධ කොට බලන සටනින් පැරදී දන්ත ධාතුවද සමඟ පලා යද්දී උඩදුම්බර  බෝඅමුව හරහා වේරගම්තොට තරනය කොට බදුල්ලට පැමිණ රහසිගතව කඳවුරු  ලා ගත්තෝය. ඔහු පෘතුගීසීන් හා සටන ජය ගතහොත් බදුලු පුද බිමේ කතරගම දෙවියන් හා මහනර්ඝ දේව මාලිගාවක් සදා දෙවියන්ට පින් දෙන බව භාරයක් විය ..ඒ අනුව එවකට ඌවේ පලකය වශයෙන් සිටි වීරවික්‍රම යුව රජුගෙ සහ ගංගොඩ ලංකාධිකාරී සෙන්පතිගේද සහයෝගයෙන් පෘතුගීසීන් මුලු රටින්ම එළවා දැමීමේ සටන බදුල්ලෙන් දියත් කරන ලදී..බදුල්ලේ කතරගම් දේවලය ඉදිවීමට හෙතු වූයේ මෙ සටනයි .

                                       

 මකර තොරණ

චිත්‍ර සහිත දේවාල බිත්තිය

                                                   

                                                   

දිග්ගෙය

                                                     

දේවාලයට ඇතුල් වන මාර්ගය 

 ලී කැටයම්

                                                     

පත්තිනි දේවාලය

                                                   

 ඉපැරණි බෝධිය

                                                         

කතරගම දේවාල පෙරහැර නිරූපණය වෙන චිත්‍ර

                                               

පත්තිනි දේවාලයේ චිත්‍ර

                                                           

පත්තිනි දේවාලයේ ගල් පහනක්

                                                       

                                                               ශිලා නිර්මාණ

රජුන්ගෙන් පුද සත්කාර ලත් ලංකාවෙ දේවල අතර විශාල වූත් පැරණිම වූත් දේවලය බදුලු කතරගම දේවාලයයි..බදුලු පුරවරයේ උස් කඳු ගැටයක් මත පිහිටි මෙම දෙවොල නැගෙනහිරින් බටහිරින් සහ දකුණින් වූ ප්‍රධාන පාරෙන් වටවී ඇත. වාහල්කඩ තුලින් පිවිස උස්වේදිකා කීපයකින් සමන්විත පියගැටපෙල පියමංකොට මුලින්ම අඹරුගෙයට පිවිසිය යුතු වේ..මෙම දෙවලයෙ ඇති සඳකඩ පහණ අර්ධ කවාකාර නොව පූර්ණ එකකි.

ලී කණු මත ඇති පේකඩ යතිකාකාමරය දේවමාලිගාව ආදී අංග රැසක් මෙහි දකින්නට ඇත. ලංකාවේ දක්නට ලැබෙන දිගින් වැඩිම දිග්ගෙයද මෙහි දක්නට ඇත.එහෙත් පැරණි ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය වාස්තු විද්‍යාත්මක හා කලාත්මක නිර්මාණ වරින් වර වෙනස් කිරීම් සිදුව ඇත..දේවාලයට මුහුණලා ඇති සිංහාසනය සාදා ඇත්තේ රජුන්ට පෙරහැර  නැරඹීම සඳහාය.බදුලු කතරගම දෙවාලයේ පෙරහැර කටයුතු  පහසුව සඳහා දේවාල  මළුවේ පත්තිනි දෙවාලය සාදා ඇත. මෙහි ඇති චිත්‍ර අතර පැරණි දේවාල පෙරහැර  නිර්මාණද දකින්නට ඇත.මෙම චිත්‍ර මහනුවර යුගයට අයත් වේ..එපමනක් නොව කැප්පෙටිපොල නිලමෙ තුමා විසින් පූජා කරන ලද ඇත් දළ දෙකක් ඇතුල්  කමරයේ දොරටුව දෙපස තැන්පත්කොට ඇත.

රජ දවස සිට වර්ෂයක් පාසා අවුරුදු,වෙසක්, ඇසළ සහ ඉල්මහ මංගල්‍යය නමින් විසිතුරු මංගල්‍යය සතරක් මෙහි පැවෙත්වේ.

අද තිබෙන කච්චේරි භූමිය එදා රජ මැදුරයි..බදුලු හිර ගෙදර තිබෙන ස්ථානය එදා රජ බිසෝවරුන් දිය නෑ ස්ථානයයි..පළාත් සභා ගොඩනැගිල්ලට යාබදව පැරනි දිසපති බංගලාව තිබෙන භූමිය පළමු පෙළේ සෙන්පතිවරුන්ගේ නිවහනයි.බදුල්ල අභ්‍යන්තරයේ ඇති කම්මන්කඩ බදුලු රජධානිය මුර කල හේව පිරිස් විසූ කඳවුරයි.

මූලාශ්‍ර:සාමවිනිසුරු වි. වා.මු. තිලකසිරි බණ්ඩාර මහතා විසිනි

ස්තුතිය: බදුල්ල කතරගම දෙවාලයෙ කාර්ය මණ්ඩලය